Bezpieczeństwo dostaw energii w kontekście rosnącego udziału OZE, wyzwania przemysłu, globalne łańcuchy dostaw, technologie dekarbonizacji oraz wsparcie dywersyfikacji ekonomicznej regionów węglowych – to dominujące tematy tegorocznej 5. edycji Dialogu Szanghajskiego (6–7.11.2025) organizowanego m.in.: przez Agora Energy China we współpracy z chińskimi instytucjami akademickimi i branżowymi.
Konferencja jest corocznym wydarzeniem, którego celem jest przede wszystkim wymiana informacji i dyskusja o bieżących oraz oczekiwanych trendach w globalnych procesach transformacyjnych. W tym roku podczas wydarzenia konfrontowano potrzeby transformacji na czterech kontynentach z rozwiązaniami technologicznymi i współpracą międzynarodową. Poruszono kwestie dotyczące m.in. zastosowania sztucznej inteligencji w energetyce i adaptacji klimatycznej, ze wskazaniem na rosnące zużycie energii, w centrach danych.
Polskim akcentem w trakcie była obecność przedstawicielek Forum Energii: Joanny Pandery, Prezeski Forum Energii oraz Lidii Wojtal, Koordynatorki Programu Międzynarodowego. Joanna Pandera zabrała głos w debacie oraz przedstawiła doświadczenia i dynamiczny proces zmian w polskiej energetyce.
Lidia Wojtal, Koordynatorka Programu Międzynarodowego
Poniżej relacjonujemy najciekawsze kwestie poruszone podczas konferencji.
Regionalne uwarunkowania dla transformacji
Nakreślając kontekst dla transformacji regionów świata, omówiono rozwój chińskiej transformacji energetycznej – z historycznym i przyszłym spojrzeniem na miks energetyczny oraz celami emisyjnymi na lata 2030 i 2060. Przedstawiono też perspektywy Ameryki Północnej, z naciskiem na kontynuację działań dekarbonizacyjnych i rosnącą rolę gazu w USA i Kanadzie oraz plany Azji Południowo-Wschodniej (zwłaszcza Tajlandii) w zakresie rozwoju energetyki słonecznej i reform taryfowych. W Europie nadal głównym wyzwaniem jest dalsze zwiększanie wysokiego już udziału OZE i elastyczności systemów energetycznych i W większości wypowiedzi podkreślano konieczność pragmatycznego i systemowego planowania rozwoju źródeł odnawialnych w ramach krajowych systemów elektroenergetycznych, połączonych z procesami elektryfikacji, cyfryzacji, rozwojem sieci i integracją sektorów.
Transformacja i dywersyfikacja regionów węglowych
Szczególną uwagę w trakcie konferencji poświęcono transformacji regionów węglowych. Chińskie prowincje Shanxi, Shaanxi, Mongolia Wewnętrzna oraz Xinjang, które są odpowiedzialne za większość chińskiej, ale też światowej produkcji węgla na cele energetyczne i przemysłowe, inwestują w rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo wydobycia oraz redukcję emisji i odpadów w sektorach powiązanych z konsumpcją węgla. Nowoczesna transformacja tych regionów w kierunku niskoemisyjnym jest uważana za warunek utrzymania bezpieczeństwa i konkurencyjności chińskiej gospodarki. Jest ona realizowana zgodnie z polityką „podwójnych celów emisyjnych”, tj. osiągnięcia szczytu emisyjności najpóźniej w 2030 r. i osiągnięcia neutralności w zakresie emisji CO2 do 2060 r. Cele te stanowią podstawę planowania działań w energetyce w 15. planie pięcioletnim Chin do 2030 r.
Sprawiedliwa transformacja, uwzględniająca dobrostan ludzi i środowiska, jest także jednym z celów Chin w horyzoncie czasowym do 2035 r., ale jej planowanie jest na bardzo wczesnym etapie. W tym kontekście wymiana informacji i doświadczeń z Polską w zakresie planowania i realizacji transformacji na poziomie krajowym i regionów wzbudziła zainteresowanie jako kierunek współpracy, który może być realizowany na poziomie eksperckim. Prezentacja przedstawiona Joannę Panderę stała się przyczynkiem do dyskusji o możliwościach rozwoju takiej współpracy.
W państwach Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) temat transformacji energetycznej jest obecny w dyskusjach oraz celach politycznych wyznaczanych na poziomie krajowym i regionalnym. Prawie wszystkie państwa organizacji wyznaczyły terminy związane z odchodzeniem od energetyki węglowej i obecnie pracują nad harmonizacją ram regulacyjnych na potrzeby transformacji, które uwzględniają realne możliwości zmniejszania emisji z węgla, zwiększania udziału OZE i przesyłu energii elektrycznej w regionie oraz finansowania tych ambicji. Omówione zostały także inne projekty wspomagające dywersyfikację regionów węglowych wspierane są z poziomu międzynarodowego, w tym w ramach Partnerstw na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej (JETP), które oprócz Indonezji wdrażane są także w RPA, Wietnamie i Senegalu.
Dekarbonizacja przemysłu
W dyskusji o dekarbonizacji przemysłu podkreślono inwestycje Chin w zmniejszanie emisji z sektora petrochemicznego, w szczególności poprzez wykorzystanie OZE w procesach przetwórczych i rafinacyjnych. Z kolei w planach europejskich wskazano na możliwości redukcji emisji przy zastosowaniu zielonego wodoru w sektorach stalowym, chemicznym i nawozowym. Należy jednak wziąć pod uwagę związane z tym koszty wytworzenia, budowy infrastruktury, jak i konieczność stymulowania popytu na tak zdekarbonizowane produkty.
Wraz z utworzeniem Programu Międzynarodowego, Forum Energii rozpoczyna swoje zaangażowanie na międzynarodowych forach wspierających transformację energetyczną i realizację projektów we współpracy z organizacjami i think tankami działającymi w państwach o znaczącym udziale węgla w bilansie energetycznym.
